In 2024 staan ons opnieuw verkiezingen te wachten. Lokale besturen zullen worden samengesteld of herverkozen. Velen beschouwen deze verkiezingen als een scharnierpunt voor de komende decennia, en ja, wij delen die mening.
Waarom een scharnierpunt?
De afgelopen jaren werden getekend door systeemschokken zoals de COVID-19-pandemie, klimaatrampen, geopolitieke conflicten en een energiecrisis die onze leefwereld van de ene dag op de andere hebben veranderd. Deze systeemschokken hebben ons gebracht naar een situatie, die wij “The Great Disequilibrium" noemen, waarbij zekerheden onder druk komen en ons traditionele Westers model, de liberale welvaartsstaat binnen een vrije markteconomie, steeds meer op losse schroeven komt te staan.
De COVID-19-pandemie heeft onze manier van werken, wonen en leven in een oogwenk veranderd en heeft de kwetsbaarheid van de mondiale toeleveringsketens aangetoond. De ervaring en dreiging van globale pandemieën dwingen ons om meer lokaal te kijken naar sterktes en veerkracht. Klimaatrampen confronteren ons genadeloos met de kosten van klimaatverandering en dwingen ons tot radicale stappen. Toenemende geopolitieke spanningen, economische verstoringen en polarisatie dreigen ons systeem verder te ontwrichten.
In deze turbulente tijden is het moeilijk om optimistisch te blijven. Mensen verliezen hoop, maatschappelijke kloven groeien, en dit voedt de verleiding om terug te vallen op simplistische gedachten en oplossingen die echter geen duurzame toekomst bieden.
Dus ja, we bevinden ons op een scharnierpunt waarbij we ofwel mensen meekrijgen in een positief verhaal of falen in het beantwoorden van de ontwrichtende (r)evoluties, het adresseren van maatschappelijke onrust en polarisatie.
We bevinden ons op een scharnierpunt waarbij we ofwel mensen meekrijgen in een positief verhaal of falen in het beantwoorden van de ontwrichtende (r)evoluties, het adresseren van maatschappelijke onrust en polarisatie.
De kritische rol van lokale besturen
Wij geloven dat lokale besturen een cruciale rol spelen in het creëren van een positief toekomstbeeld in deze moeilijke tijden en mensen terug kunnen verenigen. Als meest nabije overheidsniveau zijn lokale besturen perfect geplaatst om antwoorden te ontwikkelen voor de grote uitdagingen van de samenleving, zoals huisvesting, werkgelegenheid en mobiliteit. Hoewel veel problemen te groot zijn om op lokaal niveau op te lossen, zijn het wel de lokale besturen die de vertaalslag moeten maken van het beleid dat op hogere niveaus wordt vormgegeven naar een toekomstvisie voor hun lokale gemeenschap. Ze kunnen de realiteit uitleggen en aantonen hoe bepaalde ingrepen op de lange termijn kunnen leiden tot een betere toekomst.
Vergelijk het met verbouwingen. Veel renovatieprojecten zouden niet slagen zonder een duidelijke visie van hoe het eindresultaat er uiteindelijk uit zal zien. Zo'n visie, denk aan een mooie 3D-render van jouw huis, biedt houvast in de moeilijke periode van kappen en breken, houdt de hoop levend en redt relaties.
Hoe kunnen burgers maatregelen tegen autoverkeer omarmen als ze zich alleen zorgen maken over hun boodschappen tot aan de voordeur krijgen, of hun parkeerplekje voor hun gasten in het weekend? Het beeld verandert als je een straat voorstelt waar jonge gezinnen en ouderen elkaar ontmoeten, waar kinderen veilig kunnen spelen en waar de avonden rustig zijn zonder rondrijdende auto's op zoek naar een parkeerplek. Zouden we niet allemaal bereid zijn een beetje extra te lopen naar een buurtparking als dit leidt tot een leefbaardere straat?
Het momentum is hier om deze toekomst eindelijk tastbaar te maken en dat mogen we niet laten liggen.
Lokale besturen zijn perfect geplaatst om antwoorden te ontwikkelen voor de grote uitdagingen van de samenleving, zoals huisvesting, werkgelegenheid en mobiliteit.
De omgevingsanalyse als hefboom
Traditioneel voeren lokale besturen een omgevingsanalyse uit als basis voor toekomstig beleid. Maar in de snel veranderende wereld van vandaag is deze aanpak, gebaseerd op historische gegevens en burgerpeilingen, ontoereikend. De omgevingsanalyse van gisteren kan de onzekerheden van morgen niet aan.
Hier komen we bij het missende puzzelstuk, een “outside-in” benadering op de omgeving. Lokale besturen moeten de maatschappelijke trends, technologische veranderingen, geopolitieke verschuivingen en de toenemende nadruk op duurzaamheid begrijpen. Ze moeten een bredere blik op de wereld werpen en begrijpen hoe deze ontwikkelingen impact hebben op de kritische functies van de maatschappij zoals mobiliteit, wonen en werken. Alleen dan kunnen ze effectieve strategieën ontwikkelen om voorbereid te zijn op wat er komen gaat. We moeten vooruitkijken en scenario's ontwikkelen die rekening houden met verschillende maatschappelijke krachten en de impact op de stedelijke en gemeentelijke context.
In het boek “De Toekomstformule” beschrijft Jo Caudron de verschillende krachten die inwerken op alle organisaties, ook op lokale overheden.
Het ontwikkelen van deze visie voor de toekomst vormt de 'waarom' van de verandering. Het biedt een kompas voor lokale besturen in deze onzekere tijden, zodat ze doelgericht en doelbewust kunnen handelen. Het stelt hen in staat om een toekomstbeeld te creëren waarin burgers zich herkennen en kunnen participeren.
Een toekomstvisie is "de waarom" voor verandering!
Kortom, lokale besturen bevinden zich op een kritiek punt in de geschiedenis, en het ontwikkelen van een visionaire, 'outside-in' benadering vormt het ontbrekende puzzelstuk voor doeltreffend lokaal bestuur. Het is tijd om vooruit te kijken, samen te werken en te bouwen aan een toekomst die de uitdagingen van vandaag en morgen aankan. De wereld is onzeker, maar met de juiste visie kunnen lokale besturen een heldere koers uitzetten naar een betere toekomst voor hun inwoners. Wij kunnen daarbij helpen!
Neem contact met ons op voor meer informatie.
Bekijk zeker ook hoe we de regio Zuid-West-Vlaanderen hebben geholpen in het creëeren van een regionale toekomstvisie als opstap naar de omgevingsanalyse: lees meer.
Comments